ปี 2563 ที่ผ่านมา ถือเป็นปีที่ IOD เองให้ความสำคัญกับเรื่องความยั่งยืนขององค์กร หรือ Corporate Sustainability โดยถือเป็น Theme ประจำปีที่ทาง IOD ต้องการจะส่งเสริมและสนับสนุนผ่านกิจกรรมและงานต่างๆ เนื่องจากเรามองเห็นว่า เรื่องนี้จะเกิดขึ้นไม่ได้เลย หากผู้นำสูงสุดขององค์กรอย่างคณะกรรมการบริษัทไม่ให้ความสำคัญ และด้วยเหตุผลนี้ ในวาระครบรอบ 20 ปี ของ IOD ที่ผ่านมา IOD จึงมีวิสัยทัศน์ใหม่ คือ “Boardroom Excellence for Sustainable Growth” โดยมีความเชื่อว่า กรรมการคือกลุ่มคนสำคัญที่จะนำพาองค์กรไปสู่ความยั่งยืน ตลอดระยะเวลา 1 ปีที่ผ่านมา IOD จึงได้มีการพัฒนางานและจัดกิจกรรมเพื่อสร้างความตระหนักและนำเสนอองค์ความรู้ให้กับกรรมการในเรื่องนี้อย่างต่อเนื่อง ซึ่งงานที่ว่านั้นมีอะไรบ้าง และแต่ละชิ้นงาน IOD ได้ค้นพบอะไร มีอะไรที่น่าสนใจอย่างไรบ้าง จะขอนำเสนอโดยสรุปในบทความฉบับนี้

เมื่อนึกถึงคำว่า Sustainability คำถามที่ IOD มักถูกถามจากกรรมการอยู่บ่อยครั้งตั้งแต่คำนี้เป็นที่กล่าวถึงในแวดวงตลาดทุนไทยก็คือ องค์กรขนาดเล็กหรือขนาดกลางจะสามารถทำเรื่องนี้ได้อย่างไร คงจะมีแต่องค์กรขนาดใหญ่เท่านั้นที่ทำได้ เพราะมีทั้งทรัพยากรที่เพียงพอและสามารถรองรับต้นทุนที่เกิดขึ้นจากการดำเนินงานเรื่องความยั่งยืนได้ คำถามนี้จึงเป็นที่มาที่ทำให้ IOD ต้องหาแนวทางในการช่วยส่งเสริมให้บริษัทขนาดเล็กและขนาดกลางสามารถเข้าถึงเรื่องนี้ได้มากขึ้น จึงเป็นที่มาของงานแรก นั่นคือการทำคู่มือกรรมการ หรือ Guideline โดยมีชื่อว่า “Board’s Role in Strategy for Business Sustainability” หรือ “แนวปฏิบัติที่ดีสำหรับคณะกรรมการในการกำหนดกลยุทธ์ทางธุรกิจเพื่อความยั่งยืน” เพื่อนำเสนอแนวทางให้กับกรรมการของบริษัททุกขนาด สามารถนำไปปรับใช้เพื่อที่จะกำกับดูแลให้องค์กรมีความยั่งยืนได้ โดยหลักการในการพัฒนาแนวปฏิบัติที่ดีเล่มนี้ของ IOD อยู่บนพื้นฐานของหลักการในการขับเคลื่อนเรื่องความยั่งยืน 3 ประการสำคัญ คือ

นอกเหนือจากแนวปฏิบัติที่ดีแล้ว IOD เองยังเห็นประโยชน์ว่าหากบริษัทที่กำลังริเริ่มดำเนินการเรื่องความยั่งยืนได้มีโอกาสเรียนรู้ถึงแนวปฏิบัติที่เกิดขึ้นจริงจากตัวอย่างบริษัทที่ได้ขึ้นชื่อว่าเป็นผู้นำทางด้านความยั่งยืน เพื่อที่จะเรียนรู้ถึงประสบการณ์ และพิจารณานำเอาแบบปฏิบัติไปเป็นแนวทางในการดำเนินการ จึงเป็นที่มาของการทำแนวทางการศึกษา (Thought Leadership Report) เรื่อง “บทบาทหน้าที่ของคณะกรรมการในการกำกับดูแลด้านความยั่งยืน” ผ่านการสัมภาษณ์กรรมการและผู้บริหารที่ดูแลเรื่องความยั่งยืนขององค์กรชั้นนำที่ได้รับรางวัล Sustainability Award ซึ่งจากการศึกษา ทาง IOD ได้พบประเด็นที่น่าสนใจดังนี้

จากการทำการศึกษาครั้งนี้ ทำให้ IOD ได้รับทราบข้อมูลเชิงลึกมากขึ้น พร้อมทั้งปัญหาและอุปสรรคในการดำเนินการด้านความยั่งยืน จึงเชื่อว่ารายงานดังกล่าวจะเป็นประโยชน์ต่อบริษัทที่กำลังสนใจหรือกำลังริเริ่มทำเรื่องความยั่งยืน ซึ่งสมาชิกของ IOD สามารถอ่านรายงานฉบับเต็ม รวมถึงแนวปฏิบัติที่ดีได้จาก Website ของ IOD

การปลูกฝังให้กรรมการเห็นความสำคัญในเรื่องความยั่งยืนยังมีอย่างต่อเนื่อง โดยในปี 2564 ที่จะถึงนี้ IOD จะเปิดหลักสูตรใหม่ที่ต่อยอดจากหลักสูตร DCP ที่เป็นหลักสูตรพื้นฐานของกรรมการ นั่นคือหลักสูตร Director Leadership Certification Program (DLCP) โดยเป็นหลักสูตรที่เน้นถึงความเป็นผู้นำของกรรมการในการนำพาองค์กรไปสู่ความยั่งยืน โดยเฉพาะในปัจจุบันที่กรรมการได้เผชิญกับความท้าทายที่ทำให้บทบาทของกรรมการมีความสำคัญมากขึ้นในการขับเคลื่อนความยั่งยืน การจะทำหน้าที่นี้ได้ความรู้หรือทักษะด้านต่างๆ ที่ได้รับจากการอบรมในหลักสูตร DCP คงไม่เพียงพอ กรรมการจะต้องเข้าใจในหลักการ และสามารถปรับตัวไปตามบริบทแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลง และที่สำคัญเช่นเคยก็คือต้องเข้าใจถึงวิธีในการทำงานร่วมกับฝ่ายจัดการ

ประเด็นและหลักการสำคัญของเนื้อหาหลักสูตรนี้มาจากแนวโน้มและความคาดหวังต่อการทำหน้าที่ของกรรมการในปัจจุบัน นั่นคือ

IOD เชื่อว่าประเด็นเรื่องความยั่งยืนจะยังคงถูกผลักดันอย่างต่อเนื่องในอีกหลายปีข้างหน้า และเชื่อว่าคณะกรรมการคือคนสำคัญที่ผลักดันเรื่องนี้ให้เกิดขึ้นได้ แม้จุดเริ่มต้นจะดูเหมือนยากที่จะดำเนินการ แต่เมื่อวันหนึ่งที่เรื่องความยั่งยืนได้ถูกพัฒนาและบูรณาการกลายเป็นเรื่องที่องค์กรทำโดยปกติแล้ว องค์กรจะรู้สึกได้เองว่าความยั่งยืนนั้นไม่ใช่เรื่องไกลตัว แต่กลับเป็นเรื่องที่องค์กรพึงดำเนินการมาตั้งแต่แรกเริ่ม เพื่อตัวขององค์กรเอง

ธนกร พรรัตนานุกูล
รองผู้ช่วยกรรมการผู้อำนวยการ
สถาบันกรรมการบริษัทไทย